Kızamık

Kızamık, aşı ile önlenebilen hastalıklar arasında en çok çocuk ölümüne neden olan viral bir hastalıktır. Beslenme bozukluğu ve A vitamini eksikliğini artırarak vücut direncini düşüren kızamık, diğer öldürücü hastalıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır. Hastalanan her 100 kişiden 6-20'si orta kulak iltihabı, ishal ve zatürree, bin kızamıklıdan birinde beyin iltihabı ortaya çıkmaktadır.

Yaz aylarında nadiren görülen kızamık, özellikle soğuk kış aylarında hastalığa yakalanma açısından tepe noktasına ulaşmaktadır. Türkiye'de her 3-4 yılda bir büyük salgınlara neden olan kızamık özellikle mart ve nisan aylarında en fazla olgu sayısına ulaşmaktadır. Yılda 8-30 bin arası olgu bildirilen ülkemizde, kızamık geçiren ortalama her 100 çocuktan 3'ü yaşamını yitirmektedir. Oysa kızamığın son derece etkin, ücretsiz ve uygulaması kolay bir aşısı vardır.

Hastalığın kaynağı insandır. Bulaşma kızamıklılardan, direk damlacık yoluyla olur. Ayrıca hastaların kullandığı çatal, bıçak, bardak gibi eşyalar, kısa bir sürede sağlamlar tarafından kullanılırsa bulaşma olabilir. Kızamık virüsü, tükrük damlacıklarında iki saat canlı kalabilir.

Hastalığın kesin tanısı, hastaların klinik görünümü ve bir kızamık hastasıyla temas öyküsü ile konur. Hastalığın kuluçka süresi 9-10 gündür.

Hastalığın tipik belirtileri, nezle, ateş, öksürük, gözlerde kızarıklık ve ışıktan rahatsız olma, halsizlik ve iştahsızlıktır. Ateş, akşamları titreme ile 39- 40 dereceye yükselir sabah düşer. Göz kızarmış ve iltihaplıdır, hasta ışığa bakamaz. Olguların %95’inde hastalığın 2. gününde ağız içinde oluşan “Koplik lekeleri” direk tanı koydurucudur. Nezle, öksürük ve ateş ile geçen 3-4 günden sonra ateş düşer ve iyileşme olduğu zannedilebilir. Fakat bu düşüşü izleyen saatlerde ciltte ufak pembe kırmızı makülopapüler döküntü olarak bilinen lezyonlar ortaya çıkmaya başlar. Kulak arkasından, alından ve saçlı deri ile normal derinin birleşme yerlerinden çıkmaya başlar. Ateş tekrar yükselir, nezle ve göz lezyonları şiddetlenir. 24 – 48 saat sonra döküntüler tüm vücuda yayılır. Döküntüler 2-3 gün içinde ilk çıktığı yerden itibaren sönmeye başlar, 5-7 günde tamamen kaybolur ve yerini kepeklenmeye bırakır. Kızamıklı çocuklar döküntünün görülmesinden en az 4 gün sonrasına kadar okuldan uzak tutulmalıdır.

Özel bir tedavisi yoktur ancak bulgulara yönelik destekleyici tedavi sözkonusudur. Ancak 9.-15. aylarda yapılan aşı ile %99 koruyuculuk sağlanır. Aşılanmamış veya yapılan tek doz aşıya yanıt vermemiş çocuklar kızamığa karşı duyarlı kalmakta ve Türkiye'de kızamık virüsünün yaygın olarak dolaşmasına neden olmaktadır. Okul çağı çocukları arasında da kızamığa duyarlılık yüksektir ve okul salgınları kızamık salgınları arasında önemli bir yer almaktadır. Çocukların, geçmişte kızamık geçirdiği düşünülse bile “Okul Aşı Günleri” sırasında tekrar aşılanması gerekmektedir.